Trình độ phân tích thế này mà cũng được đăng lên báo. Thật ngán ngẩm với đội ngũ làm báo của VN ta.
Câu chuyện GDP của ta là 1 câu chuyện rất phức tạp. Một nền kinh tế với tín dụng đen, giao dịch tiền mặt, buôn lậu tràn lan, trốn thuế phổ biến, thì tất cả sự thống kê đều có sai số cực lớn.Tôi còn nhớ bài phát biểu của GS. Morris Kotler năm 2008, khi ông phân tích rõ động lực tăng trưởng của một quốc gia phụ thuộc vào ba yếu tố: nguồn vốn đầu tư (Capital) + cải thiện năng suất lao động (Labor efficiency) + cải tiến công nghệ (Innovation).
Trong ba yếu tố này thì tăng trưởng của Việt Nam dựa vào hơn 90% yếu tố đầu tiên (vốn đầu tư), khi những năm 2006 - 2008 sự bùng nổ của chứng khoán và bất động sản kéo theo số vốn FDI lên đến 100% GDP của Việt Nam.
Điều đó dễ dàng giải thích vì sao khi nguồn vốn mới giảm mạnh, tăng trưởng của Việt Nam khó gượng dậy vì hai động lực tăng trưởng còn lại đều là những yếu tố mang tính dài hạn, không thể bỗng chốc cải thiện được ngay.
Bây giờ ta trở về với phương trình vĩ mô kinh điển và cơ bản: GDP = C + I + G + (Ex-Imp).Trong đó: GDP là tổng sản phẩm quốc nội
C: tiêu dùng cá nhân
I: tổng đầu tư
G: chi tiêu Chính phủ
Ex: xuất khẩu
Imp: nhập khẩu
Chúng ta hãy cùng phân tích để tìm động lực phát triển kinh tế nước nhà.
1. Chữ I (tổng đầu tư)Chữ "I" như đã nói ở trên nay "đuối" rồi, vốn ngoại giảm, tín dụng "thắt", ai cũng "kẹt" (hoặc bị "kẹp"). Tuy nhiên sự đáng lo là tỷ lệ hoàn vốn đầu tư ROI (Return On Investment), cái "roi" nó "đánh" chữ I.
Nếu như nguồn vốn ngoại trong 3 năm qua + tăng trưởng tín dụng chóng mặt (>30% những năm 2006-2010) thì với ROI "khả dĩ" 5% - 7%/năm thì chúng ta đâu đến nỗi chật vật với cái tỷ lệ tăng trưởng 4.5% của quý I.
Vậy tiền đi về đâu? Đầu tư vào cái gì? Hầu hết đầu tư vào bất động sản và hạ tầng, những thứ một khi đã "tắc" là "chết".
2. Chữ G (chi tiêu Chính phủ)Nhìn vào chữ G càng đáng lo hơn. "Bẫy" GDP là ở đây. Khi Chính phủ bỏ tiền ra xây một con đường thì số tiền X được ghi nhận vào GDP. Vài tháng sau đường ngập phải đôn lên vài chục cm, ghi nhận X+ vào GDP.
Nửa năm sau sụt lún, nứt, ổ voi, hố từ thần, sửa, lại cộng X++ vào GDP. Một năm sau ông ống nước, ông nhà đèn, bứng toàn bộ lên cho thêm mấy cái ống vào, phải làm lại toàn bộ mặt đường, lại X++++ thêm vào GDP...Cứ như thế một đoạn đường giá trị đã tăng lên gấp n lần và "đóng góp tích cực" vào GDP nước nhà.
Rồi một dự án khác ngốn đến tiền tỷ USD trong chục năm qua tại thành phố là dự án đào đường lắp cống...
Tuy nhiên cái khả năng hủy hoại tiểu thủ thương nghiệp địa phương thì vô song, từ các cửa hàng mặt tiền tại các quận sầm uất nhất sa sút, rồi đóng cửa, đổi chủ đến giao thông tắc nghẽn... cái chi phí này ko biết "hạch toán" vào đâu? Thực tế về phía cạnh "đầu tư" thì chi phí cơ hội này là chi phí trực tiếp của dự án, nếu tính thế thì sẽ dễ hiểu cái ROI của chữ I nhà ta.
Một đề án "cải cách chương trình giáo dục" ngốn hết 1 tỷ USD để rồi sách giáo khoa càng ngày càng "to", càng "dày", con cái nhà ta càng khổ, mà đã "khổ" thì làm sao mà "khôn"?
Ấy thế nên nhiều phụ huynh phải giẫm đạp nhau cho con vào trường quốc tế, trường tư, thực nghiệm... chả biết thế nào nhưng ít ra "đỡ khổ".
3. Chữ "Ex" chữ "Imp" (xuất nhập khẩu)Cái này thì khỏi bàn vì ai cũng biết cán cân thương mại chúng ta "lệch" cỡ nào. Gần đây thâm hụt "giảm", chẳng qua vì hết tiền mua ôtô - ipad - vàng nên nhập siêu giảm thôi. Chứ cái Ex thì tăng trưởng chậm lại thấy rõ mà!
4. Chữ C (tiêu dùng cá nhân) - niềm hy vọng lớnChữ C có lẽ là hy vọng cuối lớn lao. Hơn 80 triệu người, 80 triệu cái miệng ăn, tuyệt vời hơn (so với cả các nước phương Tây) là 80 triệu miệng ăn này há ra chưa "mắc quai (nợ)" nhiều.
Tỷ lệ nợ trên mỗi cá nhân Việt Nam thấp thế nào ai cũng biết, tỷ lệ tiết kiệm (saving), đặc biệt bằng "đô" - bằng "vàng" là 1 khối tài sản khổng lồ không ai biết rõ bao nhiêu, chỉ biết là nhiều, nhiều lắm!
Có lẽ hy vọng bây giờ là khiến 80 triệu người dân Việt Nam móc túi ra tiêu, rồi lại làm, rồi lại tiêu, cứ thế là giàu thôi. Nghe có vẻ lạ, càng "ăn" càng "xài" càng giàu! Nhưng nó là quy luật phát triển tất yếu của nền kinh tế.
Để hiểu rõ nền kinh tế VN, cần có sự hiểu biết sâu sắc về phân bố thu nhập, tình trạng tín dụng, chính sách điều hành kinh tế dựa trên các tập đoàn quốc doanh, hệ thống ngân hàng, khả năng sản xuất sản phẩm độc lập, R&D. bạn MBA gì đó nên tìm hiểu kỹ hơn khi viết bài lên báo nhá.
Sự chính xác của Thống kê tùy hoàn cảnh, tùy trình độ kỹ thuật, cái đó khách quan.
Trả lờiXóaCác báo cáo GDP của VN có rất nhiều nhưng chỉ là tổng số C + I + G + (Ex-Imp). Thống kê về Ex và Imp cũng dễ dàng thấy, Thống kê G có thể nội suy từ ngân sách.
Riêng thống kê về I và C cực kỳ mập mờ, đặc biệt là C tức chi tiêu của dân chúng không bao giờ có thể tìm thấy.
Với kinh tế Mỹ, C hiện quá cao, chiếm khoảng 70%, xem ở đây http://www.bea.gov/scb/pdf/2012/05%20May/0512_gdpecon.pdf.
Tụi Đài Hàn C khoảng 50-60%.
Với TQ năm 2009 là 36% so với 45% một thập niên trước. VN có thể còn kém cả TQ, tớ đoán chừng khoảng 20% là cùng. Chua kể bài toán 10 người ăn 90 con gà trong khi 90 người còn lại ăn 10 con gà.
Tóm lại càng nghèo càng ít chi tiêu.
P/S góp ý nên bỏ tiết mục CAPCHA.
Cảm ơn bác Lý đã dành thời gian comment trong blog của em. Bác là người đầu tiên comment đấy, vì mới lập blog nên em không biết là phần comment có capcha, em đã bỏ rồi ạ.
Trả lờiXóaỞ VN, vấn đề buôn lậu và rửa tiền là 2 vấn đề chưa bao giờ được hiểu biết (hoặc công bố) 1 cách chính xác. Nhưng nếu chỉ dùng sự quan sát và tư duy phân tích độc lập thì có thể thấy dân ta tiêu thụ hàng TQ rất nhiều, và đa số hàng này bị nhập theo đường tiểu ngạch hoặc buôn lậu. Nền kinh tế tiền mặt cũng làm nảy sinh các vấn đề về rửa tiền, tham nhũng....
Bài toán 10 người ăn 90 con gà trong khi 90 người còn lại ăn 10 con gà cũng là bài toán không thể bỏ qua, vì 70% dân số vẫn là nông dân thu nhập rất thấp, họ thậm chí còn không đủ khả năng cho con cái học đại học. Thế thì họ có gì để tiêu xài? Thậm chí nếu xét trên tỷ lệ chi tiêu với thu nhập, họ còn cao hơn các nước phát triển.
Trong số 10 người ăn 90 con gà, chủ yếu họ sống ở HN và TPHCM thì họ cũng có sự chi tiêu khá đấy. Ta cứ nhìn vào thị trường bia, thị trường thuốc lá, thị trường nhậu nhẹt thì có thể thấy ở HN và TPHCM người dân cũng không đến nỗi quá tiết kiệm trong cái xã hội mà phúc lợi rất nhỏ.
Tỷ lệ tham nhũng: có nhiều ý kiến phỏng đoán nó tầm 30% GDP. Tiền tham nhũng được sử dụng như thế nào, tái đầu tư hay tiết kiệm hay gửi ra nước ngoài, hay mua vàng thì cũng không thể thống kê được. Theo tôi được biết (từ 1 anh bạn làm ở NHNN cho biết) thị trường buôn lậu vàng của ta có khoảng từ 1000 đến 2000 tấn vàng. Đây cũng là nguyên nhân gây thao túng thị tỷ giá USD và gây tổn thất lớn trong việc tính toán GDP.
Cuối cùng, tóm lại là: dân có tiền tại VN vẫn ăn xài vô tư chứ ko đến nỗi quá tiết kiệm. Dân có thu nhập thấp thì không có mà ăn xài. Do vậy không cần phải kêu gọi họ ăn xài để làm tăng GDP.